مدیرعامل انتشارات به‌نشر آستان قدس رضوی، هدف مجموعه خود را ایجاد تناسب بین برطرف نمودن نیاز مخاطب و گردش مالی عنوان کرد.

به گزارش انجمن صف؛ حسین سعیدی مدیریت مجموعه انتشارات به‌نشر آستان قدس در خراسان رضوی درباره مسائل و چالش‌های حوزه صنایع فرهنگی طی چندین سال فعالیت خود در این عرصه با خبرنگار ما به گفتگو پرداخت که متن این گفتگو به شرح زیر است:

علت ورود شما به حوزه صنایع فرهنگی چه بوده و از چه سالی شروع به فعالیت کردید؟

مجموعه به‌نشر از سال 1365 با افتتاح فروشگاه و مرکز پخش در تهران شروع به فعالیت کرد که تا کنون حدود دو هزار و هشتصد عنوان کتاب و بالغ بر سی و دو میلیون نسخه کتاب منتشر کردیم. به دلیل انتساب به‌نشر به آستان قدس رضوی، یکی از انتظاراتی که همیشه از مجموعه داشته‌اند، تامین سوغات فرهنگی زائرین بود؛ بنابراین از سال 1396 توزیع محصولات فرهنگی را هم به مجموعه، با برند گلدسته برای لوازم‌التحریر و نوشت افزار و سایر محصولات فرهنگی به نام رضوی اضافه کردیم. بیش از 100 قلم کالا و محصول فرهنگی با برند گلدسته و رضوی تولید شده و به دست مشتری رسیده است.

مجموعه به نشر چند شعبه فعال در سطح کشور دارد و کدام نمایندگی نسبت به سایرین فعال‌تر است؟

مجموعه دارای 37 شعبه و نمایندگی است که 17 شعبه در مشهد و 20 شعبه دیگر در سایر مراکز کشور واقع شده‌اند؛ چون عمده نمایندگی‌های ما در مشهد هستند، بنا به نزدیک بودن به حرم مطهر مخاطبین بیشتری دارند. به غیر از مشهد، به ترتیب در تهران، قم، گیلان، گرگان، بیرجند و در برخی از شهرستان‌های کوچک خراسان رضوی استقبال خوبی داشته است.

با چه اهدافی شروع به گسترش مجموعه کردید؟

ماموریتی که طی این سال‌ها برای خودمان در به نشر به عنوان انتشارات وابسته به آستان قدس رضوی تعریف کردیم، اشاعه‌ی معارف اسلامی و آموزه‌های اهل بیت به‌ویژه امام رضا (ع) و فرهنگ زیارت بود و هم‌زمان تلاش کردیم به سبک زندگی ایرانی-اسلامی و مفاهیم انقلاب اسلامی بپردازیم؛ هم‌چنین افق ما این است که در گستره جهان اسلام هم کتاب‌ها و هم محصولات فرهنگی خود را تولید، منتشر و توزیع کنیم.

آیا نگاه شما برای توسعه صنایع فرهنگی در کشور روشن است؟

مشهد بیش از 30 میلیون زائر در سال از نقاط مختلف کشور دارد که عمدتا توجهشان برای سوغاتی به سمت محصولات غذایی جلب می‌شود. اگر به سمتی گام برداریم که محصولاتی را افزایش دهیم که بیانگر فرهنگ ایرانی و هم‌چنین نشان‌دهنده زیارتی بودن مشهد باشد، به یک رهاورد چشم‌گیری به لحاظ فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می‌رسیم. مطالعه‌ای حدود 4 سال گذشته با موضوع گردش مالی سوغات زائر در اطراف حرم انجام شد که این آمار به‌طور تقریبی پنج تا شش هزار میلیارد تومان اعلام شده بود، رقم، رقم خیلی زیادی است. بیش از 80 % اجناس و کالاهای وارداتی، عمدتا از کشور چین بودند. همین انگیزه‌ای شد که تولیداتی انجام دهیم و دعوت کنیم از تولیدکنندگان کشور که بتوانند با لحاظ کردن این رویکرد فرهنگی در بخش سوغات، در این مسیر اقداماتی انجام دهند که زائر نیاز دارد و گردش مالی متناسبی داشته باشد. به لحاظ فرهنگی و اجتماعی اطراف حرم مطهر این پتانسیل را دارد، ما محصولاتی داشته باشیم که متناسب با فرهنگ، باور و ارزش‌های دینی و ایرانی ما باشد.

تفاوت کسب و کار شما به عنوان عرضه‌کننده محصولات فرهنگی و انتشارات چیست و با چه چالش‌هایی روبه‌رو هستید؟

وجه تمایز مجموعه‌ی ما در مقایسه با سایر تولیدکنندگان در انتسابش به مجموعه قدسی حضرت رضا (ع) است و یک وجه تمایزی ایجاد کرد که علاقه‌مندان زیادی هر ساله به مشهد مقدس مشرف می‌شوند. این فرصتی بینظیر برای مجموعه ما به عنوان انتشارات و هم به عنوان عرضه‌کنندگان محصولات فرهنگی است که بتوانیم آموزه‌های دینی و اخلاقی را فراهم کنیم. ما برای طراحی و گرافیک محصولات خود از درهای ورودی حرم مطهر و کاشی کاری‌هایی که در طول تاریخ در آن‌جا بوده‌اند استفاده می‌کنیم. نکته بعدی موقعیت استراتژیک شعبه‌های ما در اطراف حرم است که فضا را برای کارکردن بیشتر فراهم می‌کند. نکته قابل توجه دیگر، دارا بودن چرخه کامل فروشگاه‌های ما از تولید گرفته تا توزیع، ترویج و انتشار است؛ یعنی، مجموعه تولیدی – توزیعی، فروشگاه دار و ناشر هستیم. این تکمیل بودن چرخه تولید تا مصرف، کمک حال ما تاکنون بوده ‌است که بتوانیم بخش عمده آنچه مخاطب نیاز دارد را تولید کنیم. در شعبه‌های ما تقریبا 90 نفر به صورت مستقیم حضوردارند و تعداد بیشتری نیز به صورت غیرحضوری مشغول فعالیت هستند.

با توجه به اینکه مشهد یک شهر زیارتی است و سالانه تعداد چشم‌گیری زائر از نقاط مختلف دارد، نحوه فروش شما به زائران به چه صورت بوده و توجهشان جلب چه محصولاتی می‌شود؟

سهم زائرانی که برای زیارت مکان‌های مذهبی به کشور سفر می‌کنند، قابل مقایسه با توریست‌هایی که هرساله به ایران می‌آیند، نیست. طبق آمار غیر رسمی، تقریبا 5 میلیون زائر غیر ایرانی داریم. البته آماری دیگری وجود دارد که حدود 500 نفر توریست، جهت بازدید از مکان‌های مذهبی به مشهد سفر می‌کنند. با توجه به سهم بالای زائران اساسا برنامه‌ریزی ما برای آن‌ها است. طبق تعاملاتی که با فروشگاه‌های دیگر داشتیم، متوجه شدیم که  محصولات برگرفته از معماری حرم مطهر رضوی از جذابیت‌های ویژه‌ای برای توریست‌ها و غیرمسلمانانی که علاقه‌مند هستند با فرهنگ و هنر ایرانی آشنا شوند، برخوردار است.

با توجه به حوادث اخیر کشور، به نوعی دسترسی کاربران به برخی فضاهای مجازی محدود شده‌ است، آیا بر فروش شما در این بستر تاثیری گذاشته است؟

بر فروش ما در سایت behnashr.ir  تاثیر کمی داشته است. ما درواقع این محدودیت را یک فرصت تلقی کردیم و فعالیت خود را در پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی تقویت نمودیم که رشد چشم‌گیری داشت و برخی از محصولاتمان مانند نسخه دیجیتال کتاب‌ها و کتاب‌های صوتی را در بعضی از پلتفرم‌ها نظیر فیدیبو، طاقچه، فراکتاب و نوار بارگذاری کردیم که بستری برای افزایش بازدید از محصولات ما فراهم شد.

به عنوان سوال آخر؛ سیاست‌های حاکمیت و دولت در توجه به صنایع فرهنگی در سال‌های اخیر افزایش یافته است، آیا تغییر رویکردی در ادارات و سازمان‌های شهرتان رخ داده است؟

قابل توجه بود. در مشهد دغدغه مربوط به حوزه سوغات فرهنگی برای زائران از سال‌ها پیش مطرح شد. اخیرا نیز کارگروه ویژه‌ای در استان خراسان رضوی تشکیل شده‌ است که از مجموعه‌های مختلف دولتی و خصوصی دعوت شد که بتوانند در حوزه سوغات فرهنگی ایده پردازی کنند تا بتوانیم نیاز مخاطب در این حوزه را برطرف کنیم؛ البته روند به نسبت میزان تقاضای زائران در این حوزه کند است؛ اما اتفاقاتی افتاده که ان‌شاالله در ادامه بتوانیم شا هد رشد بیشتر در حوزه صنایع فرهنگی کشور باشیم.